Dzisiaj będzie wpis o tym, co niejednemu rysownikowi spędza sen z oczu. Perspektywa to taki szczegół z pozoru niewidoczny, ale kluczowy w ocenie tego, czy rysunek jest udany, czy też nie. Jeśli perspektywa jest czymś, co chciałbyś poznać i przećwiczyć, to ten wpis jest dla ciebie!
Czym jest perspektywa?
Perspektywa to taka czarodziejska różdżka, której nie widać, a która decyduje o poprawności rysunku. Perspektywa to sposób oddania trójwymiarowych obiektów i przestrzeni na płaszczyźnie kartki, tak by sprawiały wrażenie głębi. Już bardziej łopatologicznie nie da się tego wytłumaczyć. Oczywiście, że rozmiar obiektów i ich położenie na rysunku nie są wyznaczane “na oko”. Perspektywa jest zbiorem linii prostych, zbiegających się w określonych punktach. Te linie proste to niewidoczny “szkielet” dla kompozycji.
Jeżeli zaczynasz przygodę z rysunkiem to może zainteresuje Cię to:
Tuba czy teczka – zły wybór to pieniądze wyrzucone w błoto – przeczytaj przed zakupem
W tym tekście omówimy rodzaje perspektyw. Dowiesz się też, na co zwracać uwagę przy jej wyznaczaniu.
A tak żeby ucieszyć oko to na zachętę jakiś rysunek w perspektywie:
Zanim o perspektywie, to o horyzoncie
Pierwszym krokiem do wyznaczenia perspektywy jest wyznaczenie linii horyzontu. Horyzont jest najbardziej naturalnym dla naszych oczu punktem odniesienia. Choć mieszkańcy wielkich miast mogą już mieć trochę zamglony obraz naturalnego horyzontu, to muszą uwierzyć na słowo – tak, horyzont istnieje i ma się dobrze :). W miastach jego obraz może być zaburzony przez nadmiar budynków wszędzie, gdzie tylko wzrok sięga. Niemniej, linia horyzontu nadal obowiązuje i wyznacza wysokość wzroku rysownika względem rysowanego obiektu.
Miejscem gdzie horyzont zawsze dobrze widać jest morze. Uznaje się że to jedyny naturalny krajobraz na ziemi. Kiedy jesteś na środku oceanu to widzisz taki sam widok jak ludzie widzieliby 100.000 lat temu.
Tam gdzie oko tam horyzont!
To właśnie położenie oka decyduje jaki rodzaj perspektywy mieć będziemy. Dlatego warto zacząć wszystko od narysowani sylwetki człowiek z głową przez środek której przechodzi horyzont. Dzięki takiemu zabiegowi nie pomylisz się w proporcjach.
Początkujący rysownicy perspektywy bardzo często popełniają ten błąd. Rysują horyzont przechodzący przez okno pierwszego piętra a to oznacza, że człowiek jest wysokości 1.5 kondygnacji budynku. Kiedy zwracamy uwagę na ten błąd to mówią „mój człowiek stoi na balkonie”. Tak , jest to wyjście ale nie oszukujmy się – chodziło im o człowieka idącego chodnikiem.
Artykuł:
Czy studiowanie architektury za granicą to dobry pomysł – Erasmus?
Horyzont powyżej środka
Jeśli masz przed sobą kartkę i zaznaczysz poziomą linię horyzontu powyżej połowy kartki, to wyznaczysz punkt widzenia “z lotu ptaka” lub jakby ktoś obserwował elementy położone nisko pod stopami. pamiętaj za każdym razem kiedy siadasz do rysowania w perspektywie – horyzont jest wyznaczony przez linię naszych oczu.
Oto jak wygląda klasyczny przykład rysunku z lotu ptaka:
Horyzont poniżej środka
Jeśli ustawisz horyzont nisko to będziesz rysował z punktu widzenia, jakbyś zadzierał głowę, żeby zobaczyć coś bardzo wysokiego lub wysoko umieszczonego.
Horyzont lekko poniżej środka, prawie że na środku
To najbardziej naturalne położenie horyzontu względem ludzkiego wzroku. Jeżeli zaznaczysz w ten sposób linię, to będzie tak, jakbyś stał na przeciwko rysowanego obiektu i go obserwował.
Po tym krótkim wstępie możemy przejść do istoty, czyli do perspektywy. Za chwilę zobaczysz, jak ważne jest wyznaczanie linii horyzontu dla wyznaczania perspektywy.
Jakie wyróżniamy typy perspektywy?
Perspektywa jednozbiegowa
To najprostsza z możliwych perspektyw. Nie znaczy to jednak, że można ją przy nauce rysunku traktować jakoś pobocznie. Dobrze przećwiczona perspektywa jednozbiegowa jest podstawą do wyznaczania bardziej skomplikowanych perspektyw.
Żeby wyznaczyć perspektywę jednozbiegową, narysuj linię horyzontu, a następnie zaznacz punkt zbiegu. Od tego punktu zbiegu wyznacz dowolną ilość rozchodzących się linii. Te będą “szkieletem” dla obiektów, które znajdą się na twoim rysunku.
Poćwicz kilka opcji. Zaznacz punkt zbiegu na horyzoncie, zaznacz perspektywę i rozplanuj na niej, co tylko chcesz: drogę, rzekę, budynki itp.
Jeśli jesteś mało wprawiony, wystarczy, że wrysujesz w perspektywę dowolne bryły. Jeśli masz instynktowne poczucie, że to proste i niewarte ćwiczenia to nie idź tą drogą! Za chwilę przejdziemy do bardziej skomplikowanych tworów.
Jeśli perspektywa jednozbiegowa wejdzie ci w krew, to poradzisz sobie z resztą. Ale, żeby tak było, to musisz ćwiczyć!
Perspektywa dwuzbiegowa
Perspektywa dwuzbiegowa – jak sama nazwa wskazuje – zawiera w sobie dwa punkty zbiegu. Ale – o tym nie każdy młody adept rysunku wie – drugi punkt zbiegu nie musi znajdować się na naszej kartce. Najprościej jest podłożyć większy arkusz pod nasz rysunek i przeciągnąć linię horyzontu na tę drugą kartkę.
Następnie zaznacz linie proste wychodzące z obydwu punktów zbiegu. Masz teraz dwuwymiarowy szkielet obiektów.
Zobacz, jaki będzie efekt, kiedy zaznaczysz na perspektywie bryłę. Efekt jest o wiele bardziej realistyczny niż w przypadku bryły przedstawionej w perspektywie jednozbiegowej.
Warto też mieć na uwadze, że ważna jest odległość między stawianymi punktami zbiegu. Im większa odległość między nimi, tym bardziej naturalną i łagodną perspektywę osiągniesz.
Motywacja do rysunku – ja sobie z nią poradzić
Perspektywa trójzbiegowa
Analogicznie można wyznaczyć trzeci punkt zbiegu na horyzoncie. Żeby uzyskać perspektywę trójzbiegową, musisz doprowadzić do zbiegu wysokości ścian.
Perspektywa trójzbiegowa wykorzystywana jest wtedy, kiedy chcesz odwzorować bryłę obserwowaną od góry lub od dołu. Szczególnie jest przydatna, gdy chcesz narysować np. wielką budowlę, pod którą stoisz.
Żeby uzyskać perspektywę trójzbiegową, musisz dorysować trzeci punkt zbiegu nad horyzontem (widok z dołu) lub pod horyzontem (widok z góry)
Perspektywa wielozbiegowa
Perspektywa złożona z wielu punktów zbiegu to już bardziej skomplikowane kompozycje pełne wielu obiektów. Będzie szczególnie przydatna przy rysowaniu miast, ulic, krajobrazów.
Skrót perspektywiczny
Kiedy opanujesz już poszczególne rodzaje perspektyw, będziesz mógł eksperymentować z różnymi modyfikacjami perspektywy.
Czasem możesz spotkać się z pojęciem skrót perspektywiczny. Jest to złudzenie, że przedmioty / postacie są krótsze niż w rzeczywistości. Jeśli chcesz zobaczyć, jak wygląda efekt skrótu perspektywicznego, to zobacz klasyczny renesansowy obraz:
Artyści stosują czasem takie skrócenie sylwetki, aby uzyskać jeszcze większy realizm w swoich dziełach.
Taki zabieg skracania sylwetek lub kończyn jest jednak wyższą szkołą jazdy. Trzeba mieć spore doświadczenie. W przeciwnym razie postać może wyglądać nienaturalnie i być przesadnie skrócona.
Co dalej po ustaleniu perspektywy?
Ustawienie horyzontu i wyznaczenie perspektywy to pierwsze kroki, jakie musisz wykonać, kiedy rozpoczynasz nowy rysunek. W perspektywę musisz wrysować podstawowe bryły, które będą szkieletem twojego rysunku. Jest to pierwsza faza rysunku.
Później obudowujemy elementy z pierwszej fazy detalem. Zastanawiamy się, jakie szczegóły będą umieszczone na podstawowej geometrii. Jeszcze nie interesuje cię cieniowanie.
Dopiero trzecia faza rysunku to nałożenie światłocienia, waloru i innych efektów związanych z materiałami / powierzchnią.
Pamiętaj jednak, że fundamentem rysunku zawsze jest perspektywa. Jeśli popełnisz błąd na etapie ustalania perspektywy, to jest już to błąd nie do poprawienia.
Możesz wtedy stawać na rzęsach i być mistrzem waloru, a i tak rysunek będzie wyglądał niezgrabnie.
A ty, ćwiczysz wystarczająco dużo perspektywę? Czy może musisz ją jeszcze poćwiczyć?
